معرفی تجهیزات برقی

کنتاکتور در تابلو برق

کنتاکتور در تابلو برق عنوان پستی است که می خواهیم به صورت جزئی به کاربرد های کنتاکتور در تابلو برق اشاراتی داشته باشیم.
کنتاکتور تجهیزی برای قطع و وصل جریان برق بین مصرف کننده و کلید تغذیه آن می باشد همچنین برای کنترل و فرمان قطع و وصل به موتور های الکتریکی به کار می رود.کنتاکتور (Contactor) یک کلید کنترل شونده به صورت الکتریکی است که برای کلیدزنی یک مدار قدرت یا کنترل مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنتاکتور شباهت زیادی به رله دارد، با این تفاوت که کنتاکتور برای کاربردهای آمپر بالا به کار می رود.
یک کنتاکتور با مداری کنترل می‌شود که سطح قدرت خیلی کمتری از مدار مورد کلیدزنی دارد. کنتاکتورها انواع مختلفی با توانایی‌ها و ویژگیهای مختلفی دارند. برخلاف یک مدارشکن قدرت یک کنتاکتور برای قطع یک جریان اتصال کوتاه استفاده نمی‌شود.
کنتاکتورها در گستره و اندازه های مختلفی موجودند. از کنتاکتورهای کوچک با ولتاژ ۲۴V DC که به سادگی در یک دست جا می گیرند و توانایی قطع تنها ۱ آمپر را دارند، گرفته تا کنتاکتورهای با پهنا (یا درازای) ۱ متر (یارد) با ولتاژهای چند کیلوولت و آمپراژ چند هزار آمپر.
کنتاکتورها برای کنترل بارهای مختلف الکتریکی اعم از الکتروموتورها، بانکهای خازنی، مدارات روشنایی، گرمکن های الکتریکی و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می شوند.
در تابلو برق معمولا در مسیر کلید های که موتور دار نیستند (MCCB) از کنتاکتور استفاده می شود.ولی در کلید های موتور دارچون خود کلید موتور دار است می توانیم فرمان چپ یا راستگرد را از خود موتور تحویل بگیریم.نکته مهم دیگر اینکه چون رله های کمکی حداکثر جریانی که تحمل می کنند 10 آمپر را تحمل می کنند (بستگی به رله کمکی شرکت سازنده و استاندارد تعیین شده)

1e27c6750dfa7caa01e0a7b687c4a527

به همین دلیل نمی توان از تیذه های آن در مسیر فرمان موتور (کلید موتور دار) استفاده کرد.پس بهترین گزینه استفاده از کنتاکتور در مسیر فرمان کلید موتور دار است و انتخاب کنتاکتور در این مسیر نیز با استفاده از جریان مصرفی کلید تعیید می شود.

در تابلو های سیواکن و در کشو ها نیز از کنتاکتور استفاده می شود و طبق توضیحات بالا می توان در مسیر کلید های غیر موتور از کنتاکتور استفاده کرد.

20140515_103027

در تابلو های خازنی نیز در مسیر بین کلید و خازن از کنتاکتور استفاده می شود ولی این کنتاکتور ها خازنی بوده و بسته به میزان جریان و توان خازن توان و جریان کنتاکتور محاسبه می شود.کنتاکتور خازنی کنتاکتوری است که جهت تغذیه خازنهای قدرت مانند بانک خازن اصلاح ضریب قدرت استفاده میشود.تفاوت عمده آن با کنتاکتور معمولی در سلفهای کوچکی است که از طریق کنتاکتهای کمکی با کنتاکتهای اصلی به صورت موازی قرار کرفته و با توجه به خاصیت سلف در جلوگیری از تغییرات شدید جریان ِاز جریان هجومی لحظه وصل خازن که گاها تا ۴۰ برابر جریان نامی البته در حدود دو سیکل میرسد جلوگیری کرده و آنرا محدود میکند .لازم به ذکر است که این کنتاکتورها نسبت به نوع معمولی گرانتر بوده و معمولا از کنتاکتورهای تایپ AC4برای خازن استفاده می شود. یا به بیان دیگر

از کنتاکتورها برای قطع و وصل خازنها در تابلوهای خازنی اتوماتیک استفاده می شود. از آنجایی که در لحظه کلید زنی (سوئیچینگ) خازن رفتاری همانند اتصال کوتاه از خود نشان می دهد، این امر باعث ایجاد جریان هجومی شدید در مدار خازن می گردد. لذا کنتاکتورهای خازنی با داشتن کنتاکت های کمکی و مقاومت های محدود کننده جریان از شدت جریان هجومی می کاهند.

این کنتاکتورها در قدرت های مختلف و متناسب با توان راکتیو خازن عرضه می شوند.

همچنین در برخی تابلو های تغذیه اصلی کنتاکتوری جهت تغذیه روشنایی محوطه استفاده می شود و کارکرد آن بدین گونه است که اگر فتوسل یا (رله زمانی) زمان تاریکی را حس کند از طریق بوبین داخلی تیغه باز آن به حالت بسته در می آید و به کنتاکتور فرمان وصل را صادر می کند در این لحظه کنتاکتور وصل و چراغ های محوطه روشن می شوند.البته در رله های زمانی که معمولا بر اسا زمان, زمان بندی می شوند از فصل ها و روزهای سال استفاده می شود.به این ترتیب که زمستان ها روز ها کوتاه و تابستان ها روز ها بلند است و به همین دلیل بازه زمانی که برای رله تائین می شود به فصول سال بستگی دارد.

کاربرد دیگر کنتاکتور در تابلو برقی می تواند در راه اندازی موتور های الکتریکی باشد که برای حالت چپگرد- راستگرد, فرمان قطع و وصل ساده, فرمان قطع و وصل از راه دور و غیره باشد.

کنتاکتور دارای بوبین تکفاز است که در موقع تحریک سه ترمینال بالایی را به پاینی متصل می کند.نحوه اتصال کنتاکتور برای جریان تکفاز به مانند شکل زیر است:

اتصال تکفاز کنتاکتور

البته کنتاکتور تکفاز در بازار موجود است ولی برای تکمیل بحث تصویر بالا در اختیار شما گذاشته شده است. این تصویر برای استفاده از کلید سه فاز در جریان تکفاز و همچنین اگر بخواهیم در جریان تکفاز (فاز – نول) یک مسیر را اتوماتیک و از طریق تیغه های فرمان کنترل کنیم می توانیم از مطابق دستور العمل تصویر بالا استفاده کنیم.

اگر کنتاکتور جذب ننماید چند احتمال وجود دارد :

اول اینکه بوبین کنتاکتور سوخته است.با بی برق کردن آن و تست ترمینال های آن می توان از سالم یا معیوب بودن آن اطمینال حاصل کرد.

کنتاکتور جذب کرده، اما صدا می دهد
مدار هسته بسته نمی شود
سطح قطب ها و مسیر حرکت هسته را کنترل و با بنزین یا تری کلرا تیلن تمیز کنید
حلقه ی اتصال کوتاه روی سطح قطب ها، در هنگام مونتاژ اشتباه گذاشته شده است
هسته را در آورده و آن را کنترل کنید و دوباره  درست جا بزنید
حلقه ی اتصال کوتاه روی هسته قطع شده است
حلقه ی اتصال کوتاه روی هسته را کنترل و تعمیر یا تعویض نمایید
کنتاکتور قطع نمی کند
قطعات اتصال کنتاکتور به یکدیگر جوش خورده اند (پایان عمر مکانیکی)
کنتاکتور را باز و کنتاکت ها را تعویض کنید
در سیم های رابط المان های مدار فرمان، اتصال کوتاه یا در چند نقطه اتصال به زمین وجود دارد
سیم ها را کنترل و اتصالی را بر طرف کنید
کنتاکت های تایمر به یکدیگر اتصالی دارند و باز نمی شوند
کنتاکت های تایمر را تمیز و یا تعویض کنید

یک مورد که باید به ان توجه کرد این است که از کنتاکتور جریان AC در جریان DC یا برعکس استفاده نشود چون باعث اتصال و پریدن فیوز در مسیر مدار فرمان می شود.

همچنین در موقع استفاده از تیغه های کنتاکتور در مدار فرمان حتما دقیت کنید که تیغذه های باز یا بسته در یک مسیر استفاده نشود چون در این صورت در لحظه تحریک کنتاکتور تیغه باز بسته و بسته باز خواهد شد و در این صورت صدای تک تک (با ریتم زیاد) تولید خواهد کرد.

روش اتصال سیم به کنتاکتور:
به تصویر زیر که سه نمونه از انواع کنتاکتور میباشد ،توجه کنید:

contactor

فلش های قرمز محل اتصال سیم فاز از مدار فرمان است.
فلش های آبی محل اتصال سیم نول از مدار فرمان است.
و اما فلش های سبز: در هر کنتاکتور، هر جفت از این پیچ های رو به روی هم ،که با فلش سبز مشخص شده است .فقط در زمان روشن شده کنتاکتور(بسته شدن) به همدیگر راه میدهد.و بسته به نوع کنتاکتور، هر کنتاکتور 3-5 جفت از این پیچها دارد.
یک جفت پیچ به شماره ۱۳ و ۱۴ در هر کنتاکتور وجود دارد که اغلب برای اتصال به دوطرف سوئیچ استارت استفاده میشود. تا کنتاکتور را در زمان حالت روشن قفل کند ‘و تاوقتی که دکمه استوپ را نزنیم کنتاکتور  قطع نمی‌شود.
جهت دریافت کاتالوگ کنتاکتور خازنی اینجا کلیک کنید

۸ فکر در مورد “ کنتاکتور در تابلو برق

  1. رضا گفت:

    ممنون از سایت خوبتون.اماناتش بیشتر شده جذابتر و کاربر پسند شده
    مطالب عالی و کاربردی دارید خیلی ممنون.

    1. آموزش تابلو برق گفت:

      نظر لطف شماست

  2. قدرت اله گوانجي گفت:

    سلام استاد,,!
    خسته نباشید و تشکر از زحماتتون. راستش جسارتا خواستم پیشنهاد بدم که ایا میشه یک ارشیو از داده های اموزشی تا حالا ی خودتون نیز ضمیمه سایتتون بکنید؟
    با سپاس

    1. آموزش تابلو برق گفت:

      با سلام
      دوست عزیز منتظر ورژن جدید تابلو برقی باشید

  3. حسام گفت:

    سلام.. من کاردانی برقو گذرنوندم.. اما هیچی از طراحی مدار فرمان سر در نمیارم..ایا این مدارات فرمان کنتاکتوری رو باید حفظکنم, با عمقی و همراه تحلیل یاد بگیرم… هرچی تو نت میگردم , چیزی پیدا نمیکنم که نحوه ی طراحی کنتاکتور هارو یاد داده باشه.. همسون فقط نقشه هایی با توضیحات یک خطی اند ,, چیکار کنم من؟

    1. تابلو برقی گفت:

      با سلام.
      دوست عزیز تمامی محصولاتی که در سایت قرار میگیرد تعدادی از انها ویرایش شده است.قبلا جزوه مدار فرمان در سایت بود که در حال ویرایش آن به صورت حرفه ای هستیم و این جزوه به نحوی است که به صورت کامل صفر تا صد طراحی مدار فرمان رو آموزش میده
      لطفا منتظر باشید

  4. میلاد گفت:

    سلام یه تابلو برق داریم توی تابلو برق ۲۳ کنتاکتور هست بعد تازگی ها کنتاکتور شماره ۲۰ وقتی که وصل می کنی بقیه کنتاکتور ها خروجی شون برق دار می شه ولی بقیه کنتاکتور ها رو که وصل می کنی بقیه برق دار نمی شن فقط کنتاکتور شماره ۲۰ اینجوری می شه ولی خودش خروجی بعضی وقت ها برق نداره البته جدیدا کنتاکتور شماره ۲۰ خراب شده پلاتین های کنتاکتور خال جوش زده ولی با تمیز کردن درست شد می شده حالا سوال من اینجاست چرا وقتی که کنتاکتور شماره
    ۲۰ رو می زنیم بقیقه کنتاکتور ها خروجی شون برق دار می شه کنتاکتو ها اصلا هم بهم مربوط نیستا یعنی بهم وصل نیست

  5. غفاری گفت:

    با تشکر از سایت تابلو برقی مطالبتون عالی هست
    در جواب آقای میلاد به نظر من در یک حالت کنتاکتور ها به هم وصل می شوند و ان هم A1 و A2 کنتاکتور هست که اگه مثلاً اگر A1 کنتاکتور را برای نول مدار فرمان باشد تمام A1 ها به هم وصل می شود و اگه A1 به هر نحوی فاز داخل آن باشد ( جای فاز و نول در مدار فرمان جابجا باشد) کنتاکت فرمان تمام کنتاکور ها بسته می شود و در نهایت همه کنتاکتور ها با هم وصل می شود .
    احتما این هم است که خود کنتاکتور هم خراب باشد و کنتاکت ها NO و NC آن مشکل داشته باشد .
    با تشکر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *